Για να εξηγήσω, πώς εκφράζεται το φαινόμενο της ερωτοκανονικότητας θα χρησιμοποιήσω το παράδειγμα της σειράς ‘Θα σε δω στο πλοίο’, που παίζεται στον Alpha στις 08.00 τις καθημερινές σε επανάληψη. Πρόκειται για μια παλιά σειρά, που την έβλεπα ανελλιπώς όταν ήμουν μικρή.
Ένα μοτίβο της συγκεκριμένης σειράς, λοιπόν, είναι η μονομανία όλων με το γάμο. Όλοι συμπεριφέρονται, λες και η μοναδική τους έγνοια είναι το πότε θα αποκατασταθούν και θα κάνουν οικογένεια. Για όλους θεωρείται δεδομένο, ότι όλοι οι άνθρωποι κάποια στιγμή θα καταλήξουν με ένα άτομο και ότι αυτή είναι η επιθυμητή κατάσταση για όλους. Όσοι δεν είναι παντρεμένοι, το αποζητούν στο κοντινότερο ή απώτερο μέλλον, ειδικά οι γυναίκες. Ο μοναδικός, που ψάχνεται να μην τον ενδιαφέρει ο γάμος, είναι ο υποπλοίαρχος Χάρης, ο οποίος παρουσιάζεται ως ο μεγάλος γυναικοκατακτητής. Κι αυτόν όμως όλοι τον πρήζουν να παντρευτεί και στο τέλος μάλλον θα το κάνει. Συνδέεται με την πεποίθηση, ότι όποια κι αν είναι η σεξουαλική/ ερωτική συμπεριφορά κάποιου, κάποια στιγμή θα γνωρίσει τον/την κατάλληλο/η και τότε θ΄ αποκτήσει τη ‘σωστή’ συμπεριφορά, η οποία είναι πάντα να είσαι μέλος μιας ρομαντικής, μονογαμικής, ετεροκανονικής, βανίλια σχέσης με άτομο του αντίθετου φύλου, η οποία νομιμοποιείται μέσω του (θρησκευτικού) γάμου.
Το φαινόμενο κατά το οποίο, σε μια κοινωνία οι ρομαντικές σχέσεις θεωρούνται ανώτερες απ΄ όλα τ’ άλλα είδη σχέσεων, θεωρείται δεδομένο, ότι όλοι επιθυμούν ή πρέπει να επιθυμούν να έχουν μια ρομαντική σχέση, ενώ αν κάποιος δε θέλει, τότε πάει κάτι λάθος ή πρόκειται για κάτι προσωρινό, ονομάζεται ερωτοκανονικότητα. Δηλαδή εγώ το ονομάζω έτσι. Η ερωτοκανονικότητα είναι μια δικιά μου μετάφραση της λέξης αmatonormativity, η οποία δημιουργήθηκε κατά το heteronormativity, που μεταφράζεται ως ετεροκανονικότητα.
Το συγκεκριμένο φαινόμενο παρατηρείται όχι μόνο σε μια σειρά φυσικά, αλλά στις περισσότερες τηλεοπτικές σειρές, όπως και στην καθημερινή ζωή. Πού το συναντάς; Όταν σου φέρονται, λες και είναι δεδομένο, ότι θα παντρευτείς κάποια στιγμή και θα δημιουργήσεις οικογένεια. Όταν ακούς τους συγγενείς σου να παραπονιούνται, ότι οι δικοί τους άνθρωποι δεν παντρεύονται, λες και τους λείπει κάτι ή δεν προχωράει η ζωή τους. Όχι ότι υπάρχει πρόβλημα με τους ανθρώπους, που επιθυμούν αυτά τα πράγματα φυσικά. Απλά δεν αποτελεί κοινή επιθυμία όλων των ανθρώπων. Και είναι λογικό. Διαφορετικοί άνθρωποι έχουν διαφορετικές ανάγκες.
Στενή συσχέτιση με την ερωτοκανονικότητα έχει η πεποίθηση, ότι για τον καθένα υπάρχει ο ‘κατάλληλος’ σύντροφος, το άλλο του μισό, ο αληθινός του έρωτας, αυτός με τον οποίο θα νοικοκυρευτείς και ο οποίος θα σε κάνει να βρεις το νόημα της ζωής κτλ. Αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, όμως, τις περισσότερες φορές. Οι περισσότεροι άνθρωποι ερωτεύονται και δημιουργούν σχέσεις με πολλούς ανθρώπους κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Μπορεί να ταιριάξεις με περισσότερους από έναν ή και με κανέναν. Μπορεί να είσαι αρομαντικός και να μη χρειάζεσαι σύντροφο ή μπορεί να είσαι πολυσυντροφικός και να έχεις πολλαπλούς συντρόφους ταυτόχρονα. Κάποιοι ίσως καταλήξουν τελικά με ένα σύντροφο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό όμως δεν ισχύει για όλους.
Η ιδέα του ‘κατάλληλου’ συντρόφου μαζί με την άποψη, ότι όλοι πρέπει να δημιουργήσουν μονογαμικές ρομαντικές σχέσεις συντηρεί την ερωτοκανονικότητα(αmatonormativity) κάνοντας δύσκολη τη ζωή των αρομαντικών ατόμων. Θυμίζει πολύ επίσης τη θέαση της σεξουαλικότητας από τη σκοπιά πολλών θρησκειών, που προωθούν την ιδέα, ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει ν΄ αναπτύξουν τη σεξουαλικότητά τους πριν παντρευτούν, να μην ερωτευτούν μέχρι να φτάσουν σε ηλικία γάμου, να ερωτευτούν τον ‘κατάλληλο’, να παντρευτούν και μετά ν΄ αναπτύξουν ένα πολύ συγκεκριμένο είδος σεξουαλικής συμπεριφοράς, ενώ δεν επιτρέπονται ‘παρεκκλίσεις’.
Επίσης η συγκεκριμένη ιδέα χρησιμοποιείται πολλές φορές, για να ακυρώσει την ταυτότητα των ασεξουαλικών/ αρομαντικών ανθρώπων, οι οποίοι δε βιώνουν σεξουαλική/ ρομαντική έλξη. Προκειμένου να μη γίνει αποδεκτή η με ετεροφυλοφιλική ταυτότητα κάποιου, μερικοί διατυπώνουν την άποψη, ότι το άτομο μπορεί να μην έχει βιώσει σεξουαλική/ ρομαντική έλξη ΑΚΟΜΑ, αλλά ότι οπωσδήποτε θα συμβεί αυτό στο μέλλον. Ακυρώνοντας τις εμπειρίες σου προσπαθούν να σε χωρέσουν στο ετεροκανονικό και ερωτοκανονικό τους κουτάκι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, πολλά άτομα, που έχουν παρόμοιες εμπειρίες με ΄μένα, αντί ν΄ αποκτήσουν την ασεξουαλική ταυτότητα, να περιμένουν ν΄ αναπτυχθεί η σεξουαλικότητά τους, ενώ είναι ήδη ανεπτυγμένη. Κάποτε βρέθηκα κι εγώ σε αυτήν τη θέση και μάλλον πολλά άλλα άτομα νιώθουν το ίδιο. Ας ελπίσουμε, ότι στο μέλλον θα είναι πιο εύκολο για κάποιον να βρει την ταυτότητά του και πως θα περιοριστούν οι πιέσεις από τον κοινωνικό περίγυρο για γάμους και παντρειές.
asexualatheistfeminist 